Dit is geen “AI is stom”-post. Meer een waarschuwing dat je ook stomme dingen van mensen kunt opschalen met AI. Zo ook typische tekstvalkuilen. In mijn dagelijkse ronde op LinkedIn zie ik vooral deze 4 punten terugkomen in posts die overduidelijk gegenereerd zijn met ChatGPT. Na deze blog herken jij ze ook én kun je ze vermijden.
Dit is wat ik (adviseur marketingcommunicatie, 11+ jaar ervaring in schrijven voor klanten, verkent sinds eind 2022 ook ChatGPT) mis zie gaan in ChatGPT-teksten:
1. Veel “Nederlandse” tekstoutput is matig vertaald Engels
Hoewel de exacte datasets voor ChatGPT nooit openbaar zijn gemaakt door OpenAI, lijken ze vooral te bestaan uit Engelstalige bronnen. OpenAI geeft in ieder geval toe dat het model “voorkeur” geeft aan westerse perspectieven en het best presteert in het Engels.
Daar krijg je zinnen en interpunctie van waarmee je Nederlandse ChatGPT-tekst leest als Hollywood-horrorscript. En bedrijven die “spannend nieuws” hebben en de “extra mijl” willen gaan, samen met verdacht veel emojis 🔥📢✨️.
Juist omdat mijn partner Martin ter Denge en ik in de afgelopen jaren vanuit FreshText vooral werkten aan Engelstalige content voor internationale bedrijven met een team in Nederland, herkennen we die Engelse stijl uit duizenden.
Nu lees ik op LinkedIn dat het helpt als je ChatGPT zegt dat je voor een Nederlandstalig publiek schrijft. Ik merk nog (te) weinig verbetering, zelfs met uitgebreide rolindicaties en Nederlandse referentieteksten van 10 A4 lang.
Toegegeven, ik ben een kritischer lezer dan de gemiddelde bouwvakker op LinkedIn die recent AI-”schrijfexpert” is geworden.
Ik hoop in ieder geval dat jij je (inter)nationale publiek serieus genoeg neemt om in je teksten rekening te willen houden met culturele taalnuances. Totdat ChatGPT dit écht goed weet te doen, loont het om hier een interne of externe expert kritisch naar te laten kijken.
Jij vindt dat egostrelend.
Je (potentiële) klant haakt af.
2. Te veel corporate “wij”, te weinig belang voor de lezer
Standaard schrijft ChatGPT opvallend vaak vanuit dat typisch gaapopwekkende, met gepaste-kots-wij-zijn-fantastisch-perspectief. De berichten van het kaliber: “Verheugd kunnen wij u meededelen dat we spannend nieuws hebben!” “Geweldig nieuws voor iedereen die [ook nog nooit van XY heeft gehoord].”
Jij vindt dat egostrelend. Je (potentiële) klant haakt af.
Die nadruk op het wij-perspectief kunnen we ChatGPT niet kwalijk nemen. Het traint met wat mensen ‘m voeden. Als ik de standaard output lees, is de gemiddelde mens niet zo’n fantastische schrijver.
Iets wat je kan helpen om uit je eigen bubbel te stappen: ChatGPT vragen de rol aan te nemen van <X soort klant met Y behoefte> en jou vragen laten stellen over de tekst. Is de meerwaarde van de boodschap voor deze klant duidelijk?
Je kunt ook ouderwets turven: kijk eens hoe vaak je vanuit het wij-perspectief schrijft, hoe vaak vanuit je eigenbelang, en scherp je tekst aan.
Waar in innerlijk wel van overkook:
van die lui die doen aan tekstproductie.
3. ChatGPT als enige eindredacteur
”Mijn excuses voor de fout”. Wie krijgt die reactie ook weleens van ChatGPT terug? Jij nog nooit? Dan heb je waarschijnlijk heel wat fouten over het hoofd gezien.
Ik zet ChatGPT onder andere in als mede-redacteur. Niet de enige dus. Ook omdat blijkt dat het huidige model (4.0, betaalde versie, januari 2024) niet te vertrouwen is daarin. ChatGPT mist nog een stuk contextueel denken.
Bijvoorbeeld in een tekst die ik in januari 2024 bekeek: ”Ze volgens zijn bouwwerk op de voet.” Losstaand is ‘volgens’ prima, maar in deze context moet het volgen zijn. ChatGPT zei dat de tekst “vrij was van tikfouten”.
Of stel dat je gaandeweg een blogpost hebt besloten om geen 5, maar 7 punten te maken. Noem je in de titel nog 5 punten en in de tekst 7, dan haalt ChatGPT dat er ook niet altijd uit.
Nu ben ik geen spellingsnazi. Iedereen maakt weleens een tikfout. Zolang de boodschap helder is of de foute tekst niet op je bestelbus geplakt staat… Tja, dan is het ook nog een keer gefixt met een klik op de bewerk-knop.
Waar ik innerlijk wel van overkook, is als uit de tekst overduidelijk blijkt dat je niet eens de MOEITE neemt om de boodschap grondig na te kijken. Van die lui die doen aan tekstproductie. Dezelfde mensen die gemakzuchtig geloven dat wat uit ChatGPT rolt heilig is.
Dus kopieer-plak jij klakkeloos? Weet dat ChatGPT niet altijd de volledige context begrijpt en je de eindredactie daarom nog altijd beter door een mens* kunt laten doen.
(*lees: iemand die echt verstand heeft van tekstschrijven. Dus niet weer arme Josien van Administratie die zoveel taken heeft dat ze haar Algemeen Medewerker noemen)
4. Geen passende (merk)persoonlijkheid in de tekst
Laatst belandde ik op de website van een webbureau, dat het had over hun stralende webdevelopers. Zie je ze al shinen, die extraverte webdevelopers, met hun klantenservice-glimlach?
Effectief communiceren zorgt voor de juiste uitstraling. Een stuk verwachtingsmanagement. Ik verwacht nu dat die webdevelopers van dat ene bureau rondwandelen als glimlachende emojis. Stel je mijn teleurstelling voor als ze gewoon weer chagrijnige codekluizenaars blijken te zijn.
Zo vorm je op basis van mijn schrijfstijl een beeld van hoe ik offline werk en mijn vakgebied benader. Dat stoot je af of spreekt je aan. In beide gevallen prima, want effectieve marketingcommunicatie werkt als een magneet 🧲.
Juist daar gaat het weer mis in de meeste algemene ChatGPT-meuk die online verschijnt. Mensen vinden persoonlijkheid tonen in teksten nogal eng. Of ze weten niet zo goed welke (merk)persoonlijkheid ze nou eigenlijk uit willen dragen in hun communicatie.
En dus gooien ze er een saus van corporate bla-bla overheen. Met alle smakeloze ingrediënten voor AI om aan de lopende band meer algemene eenheidsworst te produceren.
Kunst
Wat ik veel enger vind dan mijn virtuele potloodpunt slijpen in een blog als deze: zien dat mensen hun gebrek aan visie en offline uitdrukkingsvaardigheden compenseren met online technologie en er blind op vertrouwen dat dat genoeg is.
Als de ChatGPT-servers crashen, hoe goed kun jij je boodschap dan nog verwoorden?
ChatGPT is net als een menselijke tekstschrijver of andere creatieve leverancier: die werkt het best met een goede briefing. Dus zoals je een menselijke samenwerkingspartner fatsoenlijk hoort te briefen, moet je jouw AI-hulp goed prompten.
De kunst daarvan heeft nog lang niet iedereen onder de knie. Online én offline.
Hier komt geen call to action à la: ‘Laat FreshText je teksten schrijven’. Als jij AI halfbakken brieft, dan ons ook.
Dus moet je eerst een andere stap zetten: de essentiële bouwstenen voor je marketingcommunicatie helder krijgen én die weten te communiceren richting de mensen (of chatbots) die je teksten schrijven.
Dáár kunnen we je misschien wel mee helpen. Plan een gratis online kennismaking in als je er meer over wilt ontdekken.
Auteur van deze blog:
Gerieke Pluimers
also known as “Madame MarCom”. Gerieke beschikt over een even kritische blik als scherpe pen. Met 11+ jaar marketing- en communicatie-ervaring helpt ze achter én voor de schermen mee om FreshText en klanten online te ontwikkelen. Ze houdt het communicatieve totaalplaatje in het oog en richt zich vooral op projectmanagement en eindredactie.